Meniscusletsels

MENISCUS LETSELS – KIJKOPERATIE VAN DE KNIE

ANATOMIE

De meniscus is een halfcirkelvormige, rubberachtige schijf uit een speciaal soort kraakbeen, die zich bevindt tussen bovenbeen (femur) en onderbeen (tibia). Er is een binnenste C-vormige (mediale of interne) en een buitenste 0-vormige (laterale of externe) meniscus. Elke meniscus bestaat uit 3 delen: de achterhoorn, het corpus (body) en de voorhoorn. Tevens onderscheidt men in de meniscus drie zones: een buitenste 1/3 zone (de rode zone) met een goede doorbloeding, een middenste 1/3 zone (de rood-wit zone) met middelmatige bloedvoorziening en een binnenste 1/3 zone (de witte zone) zonder bloedvoorziening.

De binnenste meniscus is stevig verbonden met het kapsel van de knie, de buitenste meniscus daarentegen is niet strak verbonden met het kapsel en dus veel meer beweeglijk.

FUNCTIE

De meniscus heeft vooral een schok dempende functie. Door de schokken op te vangen wordt het bovenliggende en onderliggende kraakbeen beter beschermd. Daarnaast draagt een meniscus ook bij tot de stabiliteit van de knie ( naast de gewrichtsbanden). Tevens heeft de meniscus een rol in de voeding van het kraakbeen dat de gewrichtsoppervlakken bedekt.

OORZAAK VAN MENISCUS SCHEUR

Door een verkeerde beweging bv. draaibeweging vanuit gehurkte houding, plotse draaibeweging tijdens sporten kan een meniscus scheuren ( traumatische meniscus scheur). De meniscus kan ook inscheuren bij een zeer klein trauma, wanneer deze door een eerder slijtageproces (uitrafeling) reeds fors verzwakt is (degeneratieve meniscus scheur of slijtage scheur).

In elke leeftijdscategorie komen meniscusscheuren voor. In de jongere groep zal het eerder om geïsoleerde traumatische meniscusletsels gaan. In de oudere groep betreft het vooral degeneratieve scheuren en zullen er frequent begeleidende kraakbeenletsels (slijtage) aanwezig zijn. Deze laatste bepalen of de knie na behandeling al dan niet pijnvrij zal worden.

Het type accident en de kwaliteit van het meniscus weefsel bepalen welk type scheurletsel ontstaat.

KLACHTEN VAN EEN MENISCUS SCHEUR

Niet elke meniscus scheur geeft klachten! De last hangt af van het type scheur en de lokalisatie van de scheur. Ook het lichaamsgewicht, de as van het been en de graad van fysieke activiteit bepalen mee de klachten.

Pijn: is voornamelijk aanwezig bij diep buigen en volledig strekken van de knie. Deze pijn neemt beetje bij beetje af na het accident.
Stijfheid: is meestal meest aanwezig in de eerste periode na het ongeval.
Zwelling: is gevolg van vocht ophoping of bloeding binnenin de knie.
Bloccage: indien een deel van de meniscus inklemt tussen bovenbeen en onderbeen kan de knie niet meer volledig gebogen of gestrekt worden.
Doorzakkingsgevoel: gevoel niet stevig op uw been te staan en door de knie te zakken.
“Klik”: soms is er een voelbaar of hoorbare klik in het kniegewricht.

ONDERZOEKEN

Een goed klinisch onderzoek van de arts kan de diagnose doen vermoeden.
Radiografie van de knie geeft ons een idee van de hoeveelheid slijtage van het gewricht.
MRI scan is vaak het aangewezen onderzoek om een meniscus scheur in beeld te brengen.
CT-scan met contrast vloeistof (arthro-CT) wordt soms gebruikt als er reeds forse bijkomende kraakbeen schade wordt vermoed.

BEHANDELING

De behandeling is afhankelijk van het type scheur, de grootte van de scheur, de lokalisatie van de scheur, de kwaliteit van het meniscusweefsel en de leeftijd. Niet elke meniscus scheur wordt operatief behandeld.

Bij jonge mensen worden de accidentele scheuren behandeld met een kijkoperatie. Bij de groep van “degeneratieve scheuren” bij patiënten boven de 50 jaar wordt getracht een onderscheid te maken tussen “stabiele” en “niet-stabiele” meniscus scheuren. De eerste behandeling bij stabiele degeneratieve scheuren zal niet operatief zijn. Zo er na maanden nog klachten blijven bestaan, kan dan alsnog beslist worden om een kijkoperatie uit te voeren.

NIET OPERATIEVE BEHANDELING

Rust, ijsapplicaties.
Ontstekingsremmende medicatie om pijn en ontsteking te verminderen.
Inspuiting met cortisone preparaat om pijn en ontsteking te verminderen, met hyaluronzuur om kraakbeen te beschermen of soms met PRP.
Spierversterkende oefeningen en kinesitherapie.

OPERATIEVE BEHANDELING: KIJKOPERATIE OF ARTHROSCOPIE VAN DE KNIE

Via twee kleine openingen van enkele millimeter worden een camera en enkele specifieke instrumenten in de knie gebracht. Tijdens de artroscopie wordt het gewricht met vocht gevuld, zodat er meer ruimte in de knie komt en het gewricht continu gespoeld kan worden. De bedoeling van de kijkoperatie is niet alleen kijken, maar ook het probleem oplossen!

Partiële of gedeeltelijke menisectomie

Indien de meniscus onherstelbare schade heeft opgelopen, dan wordt de scheur tijdens een kijkoperatie verwijderd met speciale instrumenten. Dit betreft vooral scheuren in het binnenste deel van de meniscus waar geen of onvoldoende bloedvoorziening aanwezig is (witte zone, zie rubriek 1). Uiteraard wordt enkel het beschadigde deel verwijderd, het overige deel van de meniscus wordt bewaard. Op die manier wordt een groot deel van de schokdemper behouden en wordt het risico op artrose zo klein mogelijk gehouden. Dit is de meest uitgevoerde arthroscopische ingreep ter wereld met gunstige resultaten.

https://www.youtube.com/watch?v=21V3WplPQ98

Meniscus hechting

Recente scheuren in de rode, goed doorbloede zone (zie rubriek 1) komen in aanmerking voor hechting. De beslissing tot hechting wordt vaak tijdens de kijkoperatie genomen. Via speciale ankertjes en draad worden de gescheurde fragmenten terug tegen elkaar gehecht.

Het grote voordeel van een hechting is dat de meniscus zijn volledige functie kan behouden. Het nadeel is dat de meniscus tijd nodig heeft om te genezen waardoor er bepaalde restricties zijn tijdens de eerste 3 maand na operatie. Dit om de meniscus de kans te geven om terug vast te groeien. Deze hechting moet gezien worden als een investering op lange termijn.

Jammer genoeg genezen meniscushechtingen slechts in maximaal 8 op de 10 gevallen, waardoor dus soms later nog een heringreep nodig is.

Kunstmeniscus of meniscus scaffold

Indien een groot deel van de meniscus verloren gaat wordt er soms nagedacht om dit op te vangen. Een van de mogelijkheden is het inplanten van een soort kunt meniscus waar lichaamseigen cellen kunnen ingroeien om te ontwikkelen tot meniscus-achtig weefsel. Deze behandeling wordt heden vooral nog toegepast in studie verband en is zeker geen frequent toegepaste techniek.

Meniscus transplant

Bij jonge mensen waarbij een sterk beschadigde meniscus bijna volledig diende weggenomen te worden en waarbij het kraakbeen nog volledig intact is wordt een meniscus transplant soms overwogen. Hierbij wordt de volledige meniscus vervangen door een donor meniscus via een kijkoperatie. Vaak zijn er lange wachtlijsten om een geschikte donor meniscus te vinden.

NARCOSE EN ZIEKENHUISVERBLIJF

De ingreep gebeurt via daghospitalisatie en kan gebeuren via een ruggenprik of korte algemene narcose.

COMPLICATIES

Bij iedere ingreep kunnen complicaties ontstaan. De kans op een complicatie bij een kijkoperatie van de knie is echter zeer gering.

Nabloeding van de wondjes of een nabloeding in de knie. Dit proberen we te voorkomen door veel ijsapplicaties.
De wondjes (hoe klein ook) kunnen soms een tijdje gevoelig blijven na een kijkoperatie.
Blijvende pijnklachten. Soms zijn er bij degeneratieve meniscus scheuren bijhorende kraakbeen letsels die niet oplosbaar zijn met een kijkoperatie. Dit wordt besproken met uw arts op raadpleging.
Infectie: zeer kleine kans omdat er uitvoerig wordt gespoeld tijdens kijkoperatie.
Er kan zich een bloedklonter of flebitis vormen in uw geopereerde been. We geven in de eerste week altijd spuitjes en we proberen zo snel mogelijk te bewegen om die kans tot bijna nul te reduceren.
Schade door de kijkoperatie aan structuren rond de knie, zoals zenuwen of bloedvaten, is zeer zeldzaam.

REVALIDATIE

Partiële of gedeeltelijke menisectomie.
Gedurende 5 dagen kunt u best krukken gebruiken om de knie rust te gunnen en zwelling te vermijden. Nadien is de steunname volledig toegestaan.

Tijdens het verblijf op het dagziekenhuis worden oefeningen aangeleerd die u dagelijks kan uitvoeren. Zo nodig ontvangt u een voorschrift voor het volgen van kinesitherapie.

Zodra fietsen lukt, mag je onbelast fietsen bv. op hometrainer.

Meniscus hechting.

Gedurende de eerste 3 weken moet u stappen tussen krukken zonder volledig te steunen op uw been. Enkel de tenen mogen de grond raken. Hoe u de krukken dient te gebruiken wordt u aangeleerd door de kinesist.

U ontvangt een voorschrift voor kinesitherapie en deze richtlijnen moeten gevolgd worden.

Het diep plooien voorbij de 90° wordt afgeraden de eerste 6 weken om de spanning op de hechting te beperken. Meestal wordt gebruik gemaakt van een kniebrace om niet over de 90 ° te kunnen plooien.

9.WEETJES

Probeer de pijn onder controle te houden met de voorgeschreven pijnstillers en ijsapplicaties.
Hou de wondjes proper en droog. Douchen is toegestaan met een douche pleister ( opsite, tegaderm, ..) De hechtingen kunnen na 14 dagen verwijderd worden door de thuisverpleging of uw huisarts.
Spuitjes in de buik worden aangeraden voor de eerste 10 dagen (bloedverdunners om flebitis te vermijden). Je ontvangt een voorschrift voor thuisverpleging, de verpleegkundige op het dagziekenhuis kan het jou ook aanleren. Indien u voordien reeds bloedverdunners neemt, kan dit afwijken van het normale schema.
Arbeidsongeschiktheid ligt tussen 3 dagen en 6 weken en is afhankelijk van de inhoud van de job. Ook de manier van verplaatsing naar het werk is belangrijk. Bespreek dit voor de ingreep met uw arts.
U mag beginnen autorijden wanneer de knie betrouwbaar, krachtig en stabiel aanvoelt. Tevens is het belangrijk dat de knie minstens 90° plooit. Een normaal gangpatroon en het naar beneden lopen van een trap zonder de leuning te gebruiken, geven een goede indicatie over spiercontrole rond de knie. Voor de meeste mensen is dit ongeveer 1 tot 3 weken na de ingreep.
Sporthervatting. Uw kinesitherapeut en chirurg zullen u adviseren wanneer het veilig is om uw hobby’s weer te hervatten. Dit zal afhangen van het type sport en van het niveau waarop u deze sport beoefent. Fietsen is de ideale activiteit om de knie terug soepel te maken en om de dijspieren te trainen zonder de knie te overbelasten. Na 4 tot 6 weken kunnen sport activiteiten opbouwend terug hervat worden indien de pijn en de zwelling voldoende verdwenen zijn.

Deze weetjes zijn van toepassing voor een partiële menisectomie. De richtlijnen na meniscus hechting of andere meniscus ingrepen kunnen duidelijk afwijken en worden door de arts met u besproken.